Marek Grechuta (1945–2006) – polski poeta, piosenkarz, kompozytor i malarz. Jeden z najważniejszych przedstawicieli polskiej poezji śpiewanej, z wykształcenia architekt.

W 1966 wraz z Janem Kantym Pawluśkiewiczem założył Kabaret Architektów Anawa (z fr. – naprzód), który wkrótce się przeobraził w zespół towarzyszący mu na występach.

W październiku 1967 zaliczył publiczny debiut muzyczny, występując z piosenką „Tango Anawa” na Studenckim Festiwalu Piosenki w Krakowie, gdzie zajął drugie miejsce wśród wokalistów. Kabaret wkrótce przekształcił się w zespół muzyczny towarzyszący Grechucie.

‘– Może to zabrzmi banalnie, ale od początku założyliśmy sobie, że nasze teksty będą oryginalne, ciekawe, piękne, a aranżacja bogata" – mówił  Marek Grechuta.

 Marek Grechuta zaskoczył wszystkich rozpoznawalnym głosem i lirycznymi tekstami. Jego wiersze natychmiast stawały się przebojami, które nuciła cała Polska: "Świecie nasz", "Dni, których nie znamy", "Będziesz moją panią" czy "Wiosna, ach to ty". W Kabarecie Anawa powstawały pierwsze utwory, tworzone wspólnie przez Marka Grechutę i Jana Kantego Pawluśkiewicza. Ówczesne kompozycje miały nastrój liryczny („Pomarańcze i mandarynki”), lub żartobliwy („Tango Anawa”) . „

„Mieliśmy akurat próbę w sali perkusyjnej - wspominał Wodecki. - Przyszedł student w płaszczyku, gdy paliliśmy papieroska przy piecu na dole, i powiedział, że szuka skrzypka i wiolonczelisty. […] I żeby oderwać się od trudnego Bacha, poszliśmy [z Anią] do kabaretu studenckiego. To była Anawa”.

4 lipca 1970 r. Marek Grechuta bierze ślub ze swoją jedyną żoną Danutą. Dwa lata później (4 czerwca 1972 ) rodzi się jedyny potomek – syn Łukasz. Rodzina Grechutów mieszka w Krakowie.

Grechuta śpiewał najczęściej własne teksty, do własnej muzyki. Korzystał również z muzyki komponowanej przez Jana Kantego Pawluśkiewicza, do wierszy m.in. Leszka Aleksandra Moczulskiego, Juliana Tuwima, Adama Mickiewicza, Bolesława Leśmiana.

Ewa Demarczyk, jedna z największych ówczesnych gwiazd polskiej piosenki, z miejsca dostrzegła w nim ogromny talent. „[…] pojawiła się na przedstawieniu - wspominał Grechuta. - Ze sceny dojrzałem w trzecim rzędzie jej postać - czarne oczy, czarne włosy… Śpiewałem z ogromną tremą, a po koncercie podeszła do mnie i powiedziała:

"Bardzo mi się podoba to, co pan robi, proszę nie zmieniać stylu i dalej iść swą drogą".. To była dla mnie wielka zachęta”.

W latach 70. artysta prowadził zespół Wiem, z którym nagrał dwa albumy - "Droga za widnokres" i Magia obłoków"; do drugiej połowy lat 80. współpracował z Piwnicą pod Baranami. Poważniejsze zmiany nastąpiły w drugiej połowie lat 80., kiedy to Marek Grechuta nagrywa płytę „Wiosna, ach to ty”. Pierwsza strona to autorskie piosenki, zaś strona druga zawiera muzykę teatralną i filmową. W roku 2004 dochodzi do niecodziennego artystycznego wydarzenia. Marek Grechuta i grupa Myslovitz nagrywają piosenkę „Kraków” z repertuaru Myslovitz.

Piosenki Marka Grechuty często były inspiracją do powstania wielu muzycznych filmów telewizyjnych. Najbardziej znane z nich to: „Będziesz moją panią” (1969, reż. Grzegorz Lasota), „Korowód” ( 1971, reż. Krystyna Bogusławska), „Ogród Luizy” ( 1979, reż. K. Szner, P. Karpiński), „Malinowy Chruśniak” (1980, reż. S. Szlachtycz).

Marek Grechuta, to jeden z niewielu artystów, który będąc na scenie tworzył swoistą magię, zmarł 9 października 2006 roku w Krakowie.

O Marku Grechucie powstały trzy publikacje książkowe: „Marek Grechuta. Portret artysty” (2006) Wojciecha Majewskiego, „Marek. Marek Grechuta we wspomnieniach żony Danuty” (2011) Danuty Grechuty i Jakuba Barana oraz „Chwile, których nie znamy. Opowieść o Marku Grechucie” (2013) Marty Sztokfisz.

We wrześniu 2015 nakładem wydawnictwa Prószyński i S-ka ukazał się zbiór wierszy Marka Grechuty pt. "Pani mi mówi niemożliwe... Najpiękniejsze wiersze i piosenki".

Wybrane fragmenty

„Tango Anawa’

„Teatr to dziwny teatr jedyny gdzie sens ,

gdzie treść czort jeden zna

tam fortepiany i mandoliny

w szalonym tangu Anawa

Pani mi mówi -niemożliwe

pani mi mówi - mnie się zdaje

pani mi mówi – nie do wiary

pani mi mówi - że to żart

co jest możliwe

to możliwe co mnie się

zdaje to się zdaje

a pani nie wie co ja czuję

gdy śpiewam tango Anawa

Teatr to dziwny ,teatr jedyny

w nim przedstawienie wiecznie trwa

pogromcy zwierząt i arlekiny

i szał iluzji Anawa

Pani mi mówi niemożliwe.....

„Jak obłok”

Świat wokół ciebie się zmienia, zmieniają się pory roku

Stopy twe więzi ziemia, a oczy magia obłoków

Jak obłok wiedza tajemna, jak obłok fantasmagoria

Jak obłok cudze spojrzenia, jak obłok pewność ulotna

Jak obłok, jak obłok, jak obłok, jak obłok

Jak obłok, jak obłok, jak obłok , jak obłok

Jesteś mieszkańcem ziemi, a uczysz się od obłoków

Swojej niepewnej nadziei, ulotnej jak pory roku

Jak obłok wiedza tajemna, jak obłok fantasmagoria

jak obłok cudze spojrzenia, jak obłok pewność ulotna..

"Będziesz moją panią’.

„Będziesz zbierać kwiaty

Będziesz się uśmiechać

Będziesz liczyć gwiazdy

Będziesz na mnie czekać

I ty właśnie ty będziesz moją damą

I ty tylko ty będziesz moją panią

Będą ci grały skrzypce lipowe

Będą śpiewały jarzębinowe

Drzewa, liście, ptaki wszystkie….

” ‘Świecie nasz”

„Pytać zawsze - dokąd, dokąd?

Gdzie jest prawda, ziemi sól?

Pytać zawsze - jak zagubić

Smutek wszelki, płacz i ból?

Chwytać myśli nagłe,

jasne Szukać tam, gdzie światła biel

W Twoich oczach dwa ogniki

Już zwiastują, znaczą cel

W Twoich oczach dwa ogniki

Już zwiastują, znaczą cel

Świecie nasz, świecie nasz

Chcę być z Tobą w zmowie

Z blaskiem Twym, siłą Twą

Co mi dasz? Odpowiedz!

Świecie nasz - daj nam

Daj nam wreszcie zgodę

Spokój daj - zgubę weź

Zabierz ją, odprowadź…